Situada a más de 1.000 metros de altura y bajo la cima más elevada de Euskadi: el Aizkorri, la 'catedral de los pastores' hace cada 31 de julio un viaje en el tiempo. La fiesta de San Ignacio que se celebrará mañana en las campas de Urbia suele llenar la coqueta ermita como antaño. Es la misa más multitudinaria de 'la temporada de altura', una cita (11.30 horas) que algunos marcan en rojo en el calendario y que el franciscano Román Azkue, con cita dominical en Urbia todo el verano (de julio a septiembre) preparará con esmero. Es el día grande de las campas y de la pronto centenaria ermita de montaña.
La sociedad de hoy en día no tiene nada que ver con la de hace apenas medio siglo. Cada vez son menos los que practican la religión y van a misa, y si los fieles escasean a pie de calle, el panorama no es mejor en las alturas, pese al bucólico paisaje, así que hace dos años se decidió limitar las misas a los meses de más afluencia, que son los de verano, por preservar la tradición.
La necesidad de hacer un uso más eficiente de los recursos de Aran-tzazu, la cada vez menor afluencia de fieles, y el menguante número de sacerdotes y religiosos, así como la avanzada edad de algunos, modificó un calendario que antes arrancaba el primer domingo de mayo y finalizada el Día de Todos los Santos. Hoy en día era inasumible ese esfuerzo, y por eso algunos incondicionales agradecen que los franciscanos sigan preservando la tradición los meses de verano, y vivirán la jornada de mañana con especial emoción.
Y es que no hay que olvidar que ermita fue construida gracias a las 35.844 pesetas reunidas en una colecta popular. Fue precisamente un franciscano, Adrián Lizarralade, quien impulsó la obra en los años 20 del siglo pasado para dar un servicio a los sufridos pastores, la mayoría de ellos de profundas convicciones religiosas, que tenían que caminar durante horas para cumplir con el precepto dominical en Arantzazu. Lizarralde movió cielo y tierra para que tuvieran su ermita en Urbia y lo consiguió.
Casi un siglo después, la vida de los pastores ya no es como la de antaño, y como ocurre en el resto de la sociedad, su fervor religioso tampoco, así que la temporada de misas se limitó al verano, para no perder la tradición. La de mañana suele ser la más popular por la secular ofrenda y petición a San Ignacio en nombre de los pastores y montañeros de la zona.
Inaugurada en 1924
El pequeño templo se inauguró un 28 de septiembre de 1924, por ser «el único domingo en el que la dirección de Ferrocarriles Vascongados podía fletar un tren especial. Además la circunstancia de que ese día hubiera luna llena favorecía a los caminantes nocturnos».
Según las crónicas de la época, un tren especial atiborrado de mendigoizales bilbaínos, partió de Atxuri a las tres de la madrugada y al amanecer ya entonaban el alirón por Oñati. El Heraldo Alavés, publicó la reseña del acontecimiento en primera plana. Por ella nos enteramos que acudieron varios autocares de montañeros vitorianos que hicieron sonar sus despertadores a horas intempestivas. En Arantzazu se contaron ese día una treintena de autobuses y más de un centenar de turismos.
La procesión partió a las 8 de la mañana, con la imagen de la virgen que se iba a entronizar en andas, precedida por los dantzaris y txistularis de Segura y escoltada por cuatro miqueletes. Por los duros repechos unas 2.000 personas formaron la comitiva en la que figuraban los diputados provinciales de Gipuzkoa, Araba y Bizkaia. Una hora antes habían salido a pie hacia Urbia el prelado de Pamplona y los alcaldes de Segura y Oñati, así como otras personalidades.
Las crónicas hablan de que la procesión llegó a las campas a las diez, y fue recibida por Monseñor Mugika y la comunidad de Arantzazu. Tras consagrar la ermita y oficiar una solemne misa al aire libre, se bailó un aurresku, que concluyó en una biribilketa en la que formaron cuerda diputados, alcaldes y presidentes de clubes deportivos.
Acto seguido tuvo lugar la bendición de la primera piedra de la fonda, así como la inauguración del teléfono público. El almuerzo oficial por invitación de la Parzonería y servido al aire libre se compuso de entremeses variados, revuelto de huevos, merluza con vinagreta, pollos en pepitoria y jamón en dulce con huevos hiladis. De postre: rellenos de Bergara, queso de Urbia y frutas. Los txistularis de Segura amenizaron la sobremesa hasta que dieron comienzo los espectáculos: aizkolaris, pelea de carneros, carrera de caballos, bailes y bertsolaris. Una fiesta, que con similar guión, menos pompa y un ambiente más popular , suele repetirse cada 31 de julio, festividad de San Ignacio en las campas de Urbia.
La Corporación oñatiarra, presidida por aquel entonces, por el alcalde Santos Echeverria, encabezó la suscripción popular con 1.000 pesetas. Además los oñatiarras ofrendaron otras 2.340, siendo el pueblo que más contribuyó en la construcción de la ermita. El Ayuntamiento legazpiarra aportó 500 pesetas y sus vecinos 455, Zegama 250 pesetas el Ayuntamiento y 721 el vecindario, y en Mutiloa se recogieron 83 pesetas.
No faltaron tampoco donaciones de artistas. El pintor eibarrés Ignacio Zuloaga regaló un óleo de la Dolorosa avalado con su firma, que hubo que ponerse a buen recaudo de ladrones y humedades, por lo que actualmente cuelga en el Santuario de Arantzazu. Y el imaginero zumaiarra Julio de Beobide, talló en madera la única imagen que se venera en la catedral de los pastores. El abogado donostiarra José de Urreztieta, donó a su vez toda la madera necesaria para realizar la techumbre, el industrial legazpiarra Ubaldo Segura las tejas, Unión Cerrajera de Mondragón los herrajes y cerraduras, y Patricio Echeverria, la campana que voltea en la sencilla espadaña.
La Parzonería cedió los terrenos y autorizó la utilización de la piedra del lugar. El transporte de cemento y de otros materiales, se efectuó en carros tirados por parejas de bueyes y, en ocasiones a lomos de caballos. Fue tal el ajetreo que al final del estío, ya estaba erigida la sencilla iglesia: piedra y vigas de madera presididas por un altar rústico sobre el que tiene su escabel la Andra Mari de las campas de Urbia, que mañama se viste de fiesta.
Aitor Arregi oñatiarrak eta Jon Garañok zuzendutako filma Donostia Zinemaldiaren Sail Ofizialean lehiatuko da. Altzoko Handia-ren bizitzari buruzko filma da. Hasiera batean, pelikularen izenburua Aundiya izan behar bazen ere, azkenean, filmeko taldeak hura aldatzea erabaki, eta Handia izango da filmaren behin betiko izenburua.
Euskarazko zinemagintzak azken urteotan izandako maila onari eutsi, eta aurten ere film bat izango du Donostia Zinemaldiaren Sail Ofizialean. Handia, Urrezko Maskorra irabazteko lehian, beteranoa den Moriarti faktoriaren azken lana da. Pelikula Aitor Arregi oñatiarrak eta Jon Garañok zuzendu dute, eta euren hitzetan, ekoiztetxeak egin duen proiektu "handi eta anbiziosoena" izan da.
"Plazerra da itzultzea"
"Handia filma estreinatuko dugu Zinemaldian Sail Ofizialean lehiatzen, eta egia esan oso pozik gaude. Guretzat plazerra da itzultzea eta ea bada, gustatzen den pelikula", adierazi dute Garañok eta Arregik Zinemaldiaren aurkezpenean.
Filmean, Migel Joakin Eleizegiren bizitza kontatzen dute; XIX. mendean ezagun egin zen Altzoko Handia-ren istorioa. Zuzendariek pelikulan kontakizun historiko huts bat baino, pertsonaiak eskatzen zuen fantasia puntua jarri diote, eta errealitatearen eta fantasiaren artean dagoen filma sortu dute.
Eleizegi 1818an Altzoko baserri batean jaio zen. Nerabezaro arrunt baten ostean, 20 bat urte zituela, gaitz batek jo zuen, eta etengabe hazten hasi zen, 2,42 metro luze izateraino; Garaiko kroniken arabera, Europako gizonik garaiena izatera iritsi zen.
Altuera horrek ospea eman zion, eta Europan zehar bidaiatzera eraman zuen, erakustaldiak egiteko. Anaiarekin egin zituen bidaia horietan, Aundiya izen komertziala erabili zuen, orduko zenbait agirik diotenaren arabera; eta horregatik aukeratu zuten zuzendariek Aundiya, filmaren behin-behineko izen gisa.
Lehiaketako beste filmak
Ekitaldi berean, Sail Ofizialetik kanpo aurkeztuko diren filmak ere iragarri dituzte; eta horietan ere izango da debagoiendarrik: Karra Elejalde Operacion Concha filmean eta Miren Ibarguren Borja Cobeagaren Fe de Etarras filmean.
Bestalde, Handia ez da gaurkoan Donostiako Zinemaldiak lehiaketa ofizialerako aurkeztu duen filma bakarra, El autor eta La vida y nada mas filmeek ere lehiaketa berean parte hartuko dute. Horrez gainera, datorren eguaztenean jakitera emango dute bertan lehiatuko den laugarren filma zein izango den. Horiek izango dira, hain justu ere, lehiaketa nagusian lehian jardungo duten Estatuko filmak
Filmaketa luzea
2016ko apiriletik ekainera iraun zuen filmaketak, eta Euskal Herriko hamaika txokotan aritu zen lanean ehundik gora lagunek osatutako taldea: Bilbon, Donostian, Gasteizen, Durangon, Baionan, Miarritzen, Altzon, Tolosan, Artikutzan, Hondarribian…
Aktore nagusien artean dira Eneko Sagardoy, Joseba Usabiaga, Iñigo Aranburu, Ramon Agirre eta Aia Kruse, baina beste dozenaka figurantek hartu dute parte XIX. mendean girotutako film honetan.
Filmaketa anbiziosoa izan da, eta Handia, dudarik gabe, Moriartik garatu duen produkzio handi eta konplexuena izan da. Figuranteak, kokalekuak, istorioaren behar teknikoak... Grabazioaz gain, postprodukzioa ere konplexua izan da. Efektu digitalen ardura izan duen User T38 etxekoek pasa den astean bidali zieten filmaren azken bertsioa zuzendariei.
Loreak filmaren soinu bandak izandako arrakastaren ostean, lan honetan ere, Pascal Gaignen musika entzungo da. Gaigne, filmeko zuzendariekin batera, Bratislavan izan zen uztail erdialdean Handia-ren musika guztia grabatzen. Eslovakiar Errepublikara egindako bidaiaren ostean Garañok aurreratu zuen moduan, "ukitu batzuk" baino ez zaizkio falta filmari.
Izen aldaketa
Filma Aundiya izenburuarekin sortu bazen ere, duela egun gutxi aldatu egin diote, eta, azkenean, Handia izango da filmaren behin betiko izenburua. Asmoa, gainera, nazioartean izenari eustea da, Handia deitzea, alegia, nahiz eta gero tokian tokiko hizkuntzan azpititulu bat jarri.
El triatleta Iker Arkauz ha regresado con un excelente sabor de boca del Iroman Niza, una de las pruebas más emblemáticas del circuito mundial con sus 3.860 metros de natación, 180 kilómetros de bicicleta y 42,2 de carrera a pie.
El oñatiarra decidió debutar en distancia Iroman a lo grande, en la que según los especialistas es una de las pruebas más bonitas del calendario, y ha regresado satisfecho de la experiencia vivida el domingo.
Y es que pese a ser su primera participación en un Iroman, consiguió muy buenos tiempos, clasificándose en el 110 puesto entre 2.300 participantes y quedando sexto en su categoría (de 18 a 23 años).
10 horas y 45 minutos
La prueba comenzó a las 6.30 de la mañana y Arkauz entró en la meta, a las 17.45 horas, con un tiempo de 10 horas, 45 minutos y 58 segundos. En la parte correspondiente a la natación salió del agua en el puesto 261. En la prueba de ciclismo entró entre los cien primeros (95) y el tramo a ritmo de cross lo completó siendo el 238, lo que al final hizo que acabase la Ironman siendo el 110 en la clasificación general y sexto en su categoría . El ganador fue el belga Frederik Van Lierde (8:31:31) seguido del italiano Alexandro Degaspari y el galo Denis Cjevrot.
MIKEL UGARTE 35. BANYOLESEN ETA IKER ARKAUZ 6. BERE KATEGORIAN NIZAN
Lan ona egin dute Oñatiko triatletek, Espainiako txapelketan eta Nizako Ironmanean
Uztaileko azken aurreko asteburuan ospatu diren proba ezberdinen artean, Espainiako Triatloi txapelketa eta Nizako Ironmana nabarmendu nahi ditugu. Bata zein bestean lehiatu dira oñatiarrak, eta orokorrean, oso emaitza onak lortu dituzte. Mikel Ugartek esaterako, elite mailako 35. postua lortu zuen Banyolesen eta Iker Arkauzek, Ironmaneko debutean, 6. amaitu zuen bere kategorian, Nizan.
Larunbat eta igandean zehar, Espainiako Triatloi eta Akuatloi txapelketak jokatu dira Banyolesen (Katalunia). Sprint distantziako probak izan dira eta Elite mailan, Mikel Ugartek lan bikaina egin zuen. Estatuko espezialista onenen artean, 35. postua lortu baitzuen larunbatean triatloian, eta 20.ena izan zen igandean akuatloian.
Bi egunetan lehiatu bazen ere, Triatloia zen Ugarteren helburu nagusia. Uretako partzialean lehen taldetxoa oso gertu eraman zuen uneoro, baina zoritxarrez, ezin izan zuen harrapatu. Hori horrela, bizikletako 20 kilometroetan bere erritmoa mantendu, eta korrikako azken bost kilometroetan partzial oso ona eginda, 35. postuan amaitu zuen lasterketa. Oñatiarrak 00:55:50 osatu zuen ibilbidea, Rostyslav Pevtsov garailearengatik hiru minutu eta bost segundutara. Emaitzak balio handia dauka, era honetako txapelketetan, goi mailako triatleta profesionalen aurka aritzen baita kasu askotan, Ugarte.
Ormaetxea junior mailan
Ugarte baina, ez zen Banyolesen lehiatu zen txantxikuar bakarra izan. Beñat Ormaetxea Aloña Mendiko triatleta gazteak ere, aurrenekoz parte hartu baitzuen tamaina honetako txapelketa batean. Ormaetxeak 64. postuan amaitu zuen junior mailako lasterketa, Alberto Gonzalez garailearengatik bederatzi minutu eta hogeita hamazazpi segundutara.
Arkauz Nizako Ironmanean
Bestalde, Antxintxika triatloi taldeko Iker Arkauz oñatiarrak, Nizako Ironmana osatu zuen igandean. 23 urte soilik izan arren, triatloiko distantzia gogorrenean, finisherizatea lortu du. Estreinekoa izateko, emaitza benetan aipagarria lortuz gainera.
10 ordu 45 minutu eta 58 segundutan amaitu zuen lasterketa eta sailkapen orokorrean, 110 postuan (2.300 parte-hartzaile) iritsi zen helmugara. Partzialak hauetxek izan ziren: Igeriketan (3,8 km.) 1:04:01, bizikletan (180 km.) 5:33:43, eta korrika (42,2 km.) 4:00:07. Bere kategoriako atleten artean -18 eta 23 urte-, seigarren postua lortu zuen oñatiarrak. Niza aldean bizi izandako esperientzia, «oso positiboa» izan dela aitortu digu Arkauzek
Ugarte eta Arkauz, asteburuko probetan. Argazkiak: Jose Bonilla eta Ironman Niza.
Gipuzkoa Ogi Berri taldeko Garazi Erostarbe txirrindulari txantxikuarra, asteburuko protagonista nagusietako bat izan da. Gazte mailako Euskadiko Erlojupeko txapelketan lehiatu zen igande goizean Iturmendin (Nafarroa) eta lasterketa oso on bat burutu ostean, azpitxapeldun izatea lortu zuen. Garailearengatik hamar segundu eskasera amaitu zuen proba.
Iazko emaitza berbera errepikatu du asteburuan Garazi Erostarbe txirrindulariak. Iaz kadete mailan lorturiko emaitza, kasu honetan, gazte mailan berretsi du oñatiarrak. Kategorian debuta egiten ari den urtean, espezialitate hau oso ondo menperatzen duela erakutsi berri du Gipuzkoa Ogi Berri taldeko txantxikuarrak.
14 kilometroko ibilbide laua aurkezten zuen aurtengo Euskadiko txapelketak eta Erostarbek, «sentsazio oso onak» izan zituen proba guztian zehar. Sailkapen orokorrean gazte mailako hirugarren emakumezko azkarrena izan zen helmuga 22 minutu eta 37 segundutan gurutzatuta. Hala ere, lehen sailkatua Burgosekoa zenez, sailkapen ofizialetatik kanpo gelditu zen. Txapelduna, Maialen Aramendia izan zen. CAF Turnkey Engineering taldeko ziklistak, 22 minutu eta 27 segundutan amaitu zuen ibilbidea. Guztira hamabost txirrindularik parte hartu zuten igandeko erlojupekoan.
Erostarbe igandeko erlojupekoan. Argazkia: Martin Early
Zornotzako txapelketa irabazi dute Biain eta Odriozolak
Biain-Odriozola bikoteak, Zornotzako pilota txapelketa irabazi du gazte mailan. Igandean jokatu zuten final nagusia eta Oñatikoak aurreko koadroetan, zein Urnietakoak atzekoetan, joku bikaina eskaini zuten. Hala, 22-6 nagusitu ziren Iriarte eta Olidenen aurrean.
Txapel berri bat jantzi du Ander Biain pilotari oñatiarrak. Uztaila hasieran Añorgako txapelketa irabazi ostean, azken asteetan lortzen duen bigarren garaikurra izan da igandekoa. Lehena, Markel Gartzia herrikidea bikote zuela irabazi bazuen, oraingo honetan, aldatu beharrean aurkitu da. Final laurdenetan, Gartzia bera izan zen Biainen bikotea, baina atzelariak arazo fisiko batzuen ondorioz, ordezkatua izan zen hurrengo kanporaketan.
Hori horrela, Imanol Odriozola urnietarrak bete zuen finalerdietatik aurrera, Gartziak utzitako hutsunea. Final laurdenetak, erraz irabazi zituzten. Finalerdietako lehia ostera, oso gogorra izan zen. Ordu eta laurdeneko kanporaketa parekatuan, 22-18 irabazi zieten Agirremailoa-Barturen bizkaitarrei.
Igandeko finala azkenik, uste baino errazagoa izan zen. Hasiera oso on baten ondorioz, abantaila handia hartu zuten markagailuan eta hutsik egin gabe, arazorik gabe atera zuten partidua. Odriozolak akats bakarra egin zuen atzean, eta Biain oñatiarra ere, oso fin ibili zen aurreko koadroetan. Azkenean, 22-6 nagusitu ziren Iriarte azpeitiarra eta Oliden añorgatarraren aurrean. Gazte mailako Bizkaiako zein Gipuzkoako pilotaririk indartsuenak jokatu dute Zornotzako txapelketan.
Biain eta Odriozola, Zornotzan irabazitako txapelarekin.
AZKEN HILABETEAN BI GARAIPEN ETA BIGARREN POSTU BAT LORTU DITU
Amaia Bernal bigarren, Sagueseko herri lasterketan
Emaitza aipagarri berri bat lortu du asteburuan, Amaia Bernal oñatiarrak. Antxintxiketan taldeko korrikalaria, bigarren emakumezko azkarrena izan baitzen atzo goizean jokatu zen Sagueseko herri lasterketan. Azken hilabetean, bi garaipen eta bigarren postu bat lortu ditu Donostia aldean lehiatu dituen hiru lasterketa ezberdinetan.
Hamairu urtez festak ospatu gabe egon ostean, Sagueseko auzoak astebukaera honetan berreskuratuko ditu bere jaiak. Antxeta elkartearen 50. urteurrena dela eta, auzokideek festak ilusio betez antolatu dituzte berriz. Egitarauak era guztietako ekimenak aurkezten zituen eta besteak beste, atzo goizean, herri lasterketa ospatu zuten.
6 kilometroko ibilbide herrikoiean azkarrenak, Raul Gomez (19:08) eta Ana Cruz Oyarzabal (24:14) izan ziren. Emakumezkoetan, Amaia Bernal oñatiarra, garailearengatik hamaika segundu eskasera iritsi zen helmugara (24:25) bigarren postua eskuratuz.
Azken urteetan bezala, ordezkaritza aipagarria izango du Aloñak, udako Espainiako igeriketa txapelketan. Nerea Diaz, Ainhoa Redin eta Sara Isasisasmendi urteko hitzordu garrantzitsuena prestatzen ari dira eta jakinarazi berri digutenez, guztien helburua, marka pertsonalak hobetzea izango da.
Infantil mailako txapelketa izango da lehena. Uztailaren 27tik 30era bitartean, Malagan lehiatuko baitira Ainhoa eta Sara. Redinentzat bigarren aldia izango da eta Isasisasmendik, debuta egingo du. 50, 100 eta 200 libreko minimak lortu ditu 13 urteko igerilari gazteak eta zalantzarik gabe, denboraldiko sorpresa positiboetako bat izan da. Redinek ere, denboraldi oso ona burutu du eta 100 bizkarrean parte hartuko du Malagako hitzorduan.
Nerea Diazen kasuan, aurtengoa, bosgarren Espainiako txapelketa izango da. 17 urterekin, bost uda daramatza estatuko txapelketarik garrantzitsuenean lehiatzen. Txalogarria benetan. Azken hilabeteetan hainbat gora-behera izan dituen arren, 100 bizkarrean ikusiko dugu Terrasan. Junior-open mailako hitzordua, abuztuko lehen egunetan izango da.
Azken prestaketa lanak egiten ari dira beraz Diaz, Redin eta Isasisasmendi. Atzoko saioa hasi aurretik, hiru igerilariekin hitz egiteko parada izan genuen. Hemen daukazue elkarrizketa osoa entzungai:
Markak hobetzea helburu
Igerilariekin hitz egin ostean, taldeko prestatzailearen izan ginen. Denboraldi erdian «arduratuta» zegoela adierazi zigun Artzak. Hala ere, zorionez, azken asteetan gauzak aldatu egin dira, eta aho-zapore gozoarekin agurtuko du bere azken aurreko denboraldia.
Hiru igerilari gazteen helburua, «marka pertsonalak hobetzea» izango dela onartu digu Infantek. Hemen daukazue elkarrizketa guztia entzungai:
Recital de música y poesía dentro de la programación de KALEAN
